Deizm nedir? Deist kime denir? Deizme inanan kişiler…
Deizm bir başka deyişle ‘Yaradancılık’ son günlerde gündemden düşmüyor. Herkesin aklında ‘Deizm Nedir?’ veya ‘Deist Nedir?’ sorusu var. Çok kabaca tabirle, Deizm, tek tanrının olduğunu düşünen ama tüm dinleri reddeden bir inanış biçimidir. Bu inanışa göre Tanrı, tek yaradandır ama evrene, dolayısı ile de dünyaya müdahale etmez. İnsanlık tarihi boyunca insanlar birçok inanışa sahip oldu. Bugün dünya üzerinde en yaygın dinler Semavi dinler. Ama bin yıllar içinde çok fazla inanış tarzı gelişti. İşte Deizm de bunlardan sadece bir tanesi.
Deizm yani Yaradancılık inanışı daha çok 17. Yüzyılda konuşulur oldu. Deizm’in temelinde ‘Tanrı’ vardır. İnanışa göre bu tek Tanrı dinler göndermemiş ve peygamberleri bu dinleri yaymak adına görevlendirmemiştir. İnanışta dinlerden daha çok akıl öne çıkar ve Deizm inanışına tabi olanlara ‘Deist’ denir. Deistler kutsal kitaplara, cennet, cehennem gibi tüm büyük dinlerde geçen kavramlara, meleklere, şeytana, peygamberlere inanmazlar.
DEİZM İNANCININ ORTAYA ÇIKIŞI
Deizm kavramından ilk bahseden kişi John Toland’dır. İrlandalı olan John Toland Katolik bir ailenin çocuğudur. Fikirlerini “Pentheistikon” isimli kitabında paylaşmış ve akla dayalı, manevi değerlerden çok maddeci bir din olgusunu vurgulamış ve bu düşünceleri dönemin düşünürleri tarafından büyük ilgi görmüştür. Voltair ve Rousseau gibi ünlü düşünürler de Deizm savunucusu olmuştur. Viret, Burton ve İngiliz filozof Edward Herbert de Deizm inanışının güçlü savunucuları olmuşlardır. Deizmin tarihi gelişimi incelendiğinde bu inanışı körükleyen en temel nedenin baskıcı Katolik dünyasının yaklaşımlarıdır denebilir.
