Maya Medeniyeti Hakkında 25 İlginç Bilgi

Maya İmparatorluğu ve dolayısı ile Maya Medeniyeti yüzyıllar boyunca en çok merak edilen konulardan biridir. Mayalar kendilerine has geliştirdikleri dille birçok yazılı eseri arkasında bırakmıştır. Günümüzde bu yazılı eserlerden yola çıkarak Mayalar hakkında birçok bilgiye sahibiz. Mayalar Medeniyeti günümüzde hala çok tartışılıyor ve neden yok olduğu konusunda soru işaretleri taşıyor. Mayalar hakkında birbirinden ilginç bilgileri sizler için derledik. Gelin beraberce Maya İmparatorluğuna ve hala günümüze kadar taşınmış Maya kültürüne beraberce bakalım. Binlerce yıl önce kurulan bu medeniyetin az bilinen yanlarını göz atalım. Mayalılar kimdi? Neden yok oldular? Ritüelleri nelerdi? Maya Medeniyeti neden hala çok konuşuluyor.



MAYA MEDENİYETİ HAKKINDA AZ BİLİNEN 25 BİLGİ

1. Maya İmparatorluğunun tam olarak nasıl yok olduğu bilinmiyor. İspanyol kâşifler, Mayaların geçmişte yaşadığı yerlere geldiğinde, birçok şehir ölü hale gelmişti. Maya şehirleri uzun süre önce iz bırakmadan terkedilmişti. Bilim insanlarının geliştirdiği hipotezlere göre bu yok oluş; iklim değişikliği, kuraklık, açlık veya aşırı nüfus artışı ile açıklanıyor. Tabi ki tarihçiler tarafından ileri sürülen bu hipotezler tahminlere dayanılarak geliştiriliyor. Bugün bu sebeplerin hiçbiri Maya medeniyetinin yok oluşunun gerçek sebebidir, demek için kesin delillere sahip değil.
2. Mayalar, sıfır (0) sembolünü ilk kullanan insanlardandır. Evet, sıfır daha önce de vardı ve Sümerler bunu Mayalardan önce kullandı. Ancak Sümerler, bir sayının var olmadığını belirtmek için eğik iki kama kullandılar. Sıfır sembolünü rakam olarak olmasa da yer gösterici olarak kullanan ilk insanlar Mayalardı. Bununla birlikte, gerçekten bir sayı olarak sıfır kullanmadıklarını biliyoruz. Sıfırın bir sayı olarak kullanılabileceği fikri antik Kızılderililerden geldi. Bu fikrin arkasındaki insan Aryabhatta’ydı. Aryabhatta, bu yaklaşım ile günümüz ondalık sistemini şekillendirdi.
3. Mayalılar hiçbir zaman demir ve çelik kullanmadılar. Silahları bile volkanik kayalardan yapılmıştı.
4. Mayalar okur-yazar insanlardı ve yaşadıkları topraklarda yazabilecekleri her şeyin üstüne yazdılar. Var olan en karmaşık yazım sistemlerinden biri olan kendi yazı sistemi ile günümüze medeniyetleri hakkında birçok bilgi aktardılar.
5. Mayalar çok çeşitli takvimler kullandılar. Bunlardan bir tanesi klasik Gregoryen takvime çok benziyordu ve 365 günden oluşuyordu. Bir başka takvim ise daha fazla gün sayısına sahipti. Bu takvim 2012 yılında sona eriyordu. Birçok insan Mayaların 2012 yılında dünyanın sonunun geleceğini düşündüğü noktasında fikir birliğine vardı. Birçokları kıyameti bekledi. Ama hala bu yazıyı okuyabildiğinize göre bu kehanet doğru çıkmadı. Uzun günlerden oluşan takvime göre bir yıl 2.800.000 gün sürüyordu.
6. Maya Medeniyetinden kalan birçok yazılı tarihi eser, İspanyol istilası sırasında yok edildi. İnsanlık kendine gelip bu değerli yazıtların önemini anladığında birçok yazıt artık tamamen yok olmuştu. Geriye kalan kırıntılar itina ile temizlendi. 20. Yüzyıl ve 21. Yüzyıl boyunca tamamen tercüme edildi. Bu yazılı belgeler istila sırasında zarar görmeseydi bugün Mayalar hakkında çok daha fazla bilgiye sahip olacaktık.
7. Vahşice gelecektir ama bugün Mayaların birçok kanlı kurban töreni yaptığını biliyoruz. Kurban edilenler genellikle köleler ve tutsaklardı. Mayalar bu törenlerde kurbanlarının üstüne oklar yağdırıyor ve onları vahşice kurban ediyorlardı.
8. Daha yaygın olan kurban törenlerinde kurban edilecek kişi mavi renkli boyayla boyanır ve bir piramidin tepesine çıkarılırdı. Bu noktada bir Maya rahibi atmakta olan kalbini çıkarır ve ona yardım eden başka bir rahip kurbanın derisini yüzerdi. Baş rahip bu deriyi üstüne geçirir ve kalabalığın önünde ritüel olan bir dans yapardı.
9. Chichen Itza, Maya’nın en büyük şehirlerinden biriydi. En büyük şehir ise 123 kilometrekarelik bir alanı kaplayan Tikal idi. Maya İmparatorluğuna ait fotoğraflarda genelde gördüğümüz Maya piramitleri bir zamanlar özel mülkiyete ait olan Chichen Itza’dandır. Ancak daha sonra hükümet tarafından satın alınmıştır.
10. Antik Maya halkının kurban törenleri günümüzde hâlâ yaşayan torunları tarafından uygulanmaktadır. Tek fark artık insanların değil tavukların kurban edilmesidir. Günümüzde Mayaların torunları, Yucatan Peninsula, Chiapas and Tabasco, Belize ve Guatemala gibi yerlerde oldukça kalabalık bir nüfus olarak yaşamaktadırlar.
11. Mayalar tıp alanında oldukça bilgililerdi. Diş dolgusu yapmayı, insan saçıyla yaralar dikmeyi biliyorlardı. Hatta protezler üzerine de uzmanlaştıkları biliniyor. Ağrı kesicileri anestezi amaçlı kurban törenlerinde kullandıkları ve bu ağrı kesicileri doğadan elde ettikleri biliniyor.
12. Topla oynanan oyunlar Maya kültürünün bir parçasıydı. Birçok Maya şehrinde oyun sahaları bulundu. Fakat bu oyunlarda kaybeden takım oyuncularını kötü sürprizlerin hatta ölümün beklediği tahmin ediliyor.
13. Birçok tarihçi bu toplu oyunlarda kesik kafalar kullanıldığı noktasında birleşiyor. Bununla birlikte Mayalar kauçuk üretmeyi başarmışlardı. Oyunlarda kauçuktan yapılma toplarda kullanıyorlardı. Günümüzde yaşayan Maya torunları geleneksel olarak bu oyunları oynamaya devam ediyorlar. Tabi ki insan kafası ile değil. Bu tarihi oyunu ‘Ulama’ olarak adlandırıyorlar.
14. Maya kültüründe sıcak su banyoları hatta saunalar popülerdi. Maya insanları banyolarda temizlenerek arındıklarına inanırlardı.
15. Mayalar çocuklarına isimlerini doğum günlerine göre verirdi. Maya takvimlerinde her gün için kız ve erkek çocuk adları tanımlanmıştı. Aileler bu kültüre göre çocuklarına doğdukları gün, takvimde yazan ismi verirdi.
16. Tayala’nın 1697 yılında İspanya boyunduruğuna girene kadar ayakta kalan bağımsız bir Maya şehri olduğunu bilmek şaşırtıcı olsa gerek.
17. Mayalar astroloji konusunda da çok ileriydiler. Güneşin, ayın ve yıldızların tüm hareketlerini gözlem altında tutuyor ve kayıt altına alıyorlardı. 
18. Mayalar, güneşin, ayın ve yıldızların aslında gökyüzünde hareket eden tanrılar olduğuna, ekinokslar, tutulmalar gibi olayları yarattıklarına kuvvetle inanıyorlardı.
19. Mayalar dövme sanatını kullanan dünyadaki en eski medeniyetlerden biridir. Erkekler ve hatta kadınlar vücutlarını ayrıntılı tasarımlarla boyuyorlardı.
20. Mayalar da muhteşem mimarlardı. Onlar, zamanlarının en çarpıcı tapınak ve piramitlerini inşa ettiler. Piramitler söz konusu olduğunda, Mayalar muhtemelen Mısırlılardan daha başarılıdırlar. Dünyadaki ünlü ve en büyük piramitlerden biri La Danta’dır. Bazı tarihçiler, La Danta’nın zirvesinin Mısır’daki Giza’nın Büyük Piramidinden daha yüksek olduğuna inanıyorlar
21. Mayalar fiziksel görünüş konusunda takıntılıydı. Bir takım araçlar kullanarak fiziksel yapılarını değiştirmeye çalıştılar. Düz alınları daha çok sevmişlerdi ve anneler bebeklerinin alnına basmak için tahtalar kullanıyorlardı. Bu ritüel çoğunlukla üst sınıf insanlar arasında yaygındı.
22. Maya halkının üst tabakası şaşı gözlerle soyluluğu simgelediklerini düşünürlerdi. Bu sebeple çocuklarının gözlerinin önünde tahta tutarlar ve onların şaşı olmasını sağlamaya çalışırlardı.
23. Eski Mayalar dünyanın başlangıcının M.Ö. 11 Ağustos 3114 olduğunu varsayarlardı. Tüm takvimler bu tarihten itibaren başlardı.
24. Şimdiye kadar bulunan en eski Maya yerleşimleri M.Ö. 1800 yılına kadar uzanıyor. Bu dönem Formasyon Dönemi veya Klasik Dönem olarak bilinir. Kuzey Peten’de bulunan Mirador şehri şimdiye kadar inşa edilmiş en büyük Maya şehirlerinden biridir. Ayrıca, Kolombiya öncesi Amerika’daki en büyük ülkelerden biri olarak bilinir.
25. Mayalar tarım konusunda da oldukça ileriydiler. Kakao, papaya, ananas, biber, avokado, kabak, fasulye ve mısır, Mayalar tarafından yetiştirilen başlıca ürünlerdendi. Maya halkı iyi içiciydi. En sevdikleri içki, fermente edilmiş bal kullanarak hazırladıkları Blaçaydı.